Wyniki ostatnich konkursów w ramach perspektywy finansowej, 2014-2020, mogą niejednokrotnie zaskoczyć, bowiem to nie negatywna ocena, czy brak uzyskania minimalnej liczby punktów będzie decydujące o braku otrzymania dotacji, a wyczerpanie środków UE.
DOSTĘPNOŚĆ ALOKACJI
Zgodnie ze internetowym słownikiem języka polskiego PWN „ALOKACJA”[1] oznacza: „rozdział środków na różne cele”. Ustawodawca w dotychczasowej ustawie wdrożeniowej[2] rozróżnił:
- alokację przeznaczoną na nabór wniosków o dofinansowanie w trybie konkursowym, o której dowiemy się z treści ogłoszenia;
- alokację przeznaczoną na działanie/poddziałanie, o której dowiemy się ze szczegółowego opisu osi priorytetowych danego programu operacyjnego.
Alokacja przeznaczona na nabór mieści się w alokacji przeznaczonej na działanie/poddziałanie. Dotychczasowa ustawa wdrożeniowa nie zawiera definicji wyczerpania alokacji na działanie/poddziałanie (inaczej już uregulowano kwestie definicji alokacji w nowej ustawie wdrożeniowej dotyczącej perspektywy finansowej, 2021-2027).
W orzecznictwie sądów administracyjnych bez problemu można odnaleźć, co oznacza wiążące rozdysponowanie środków:
„Nie można uznać, że wyczerpaniem środków na dofinansowanie projektów jest potencjalna możliwość ich wydatkowania w związku z ogłoszeniem wyników konkursu, dopiero bowiem w dacie podpisania umów można mówić o ich wyczerpaniu w rozumieniu ustawy wdrożeniowej” – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 marca 2020 r. sygn. akt I GSK 300/20
„Samo tylko sporządzenie listy rankingowej, w której wielość potencjalnie przyznanych środków osiąga czy przekracza wielkość możliwą do rozdysponowania, jak też ustalenie listy podmiotów, którym pomoc ma być przyznana w łącznej kwocie wyczerpującej limit, nie oznacza jeszcze „wiążącego rozdysponowania”. W toku są bowiem procedury związane z przydzielaniem środków. A nawet ci, którzy znaleźli się na liście rankingowej, mogą jeszcze zrezygnować z ubiegania się o przyznanie środków. Dopiero podpisanie umów o dofinansowanie rodzi stan zobowiązania ze strony organu i korzystającego z dofinansowania, a więc z tym momentem następuje wiążące rozdysponowanie środkami dotacji” – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 kwietnia 2021 r., sygn. akt I GSK 121/21
„(…) przyznanie dofinansowania następuje w dopiero momencie podpisania umowy o dofinansowanie lub wydania decyzji o dofinansowaniu. Wówczas dochodzi do faktycznego rozdysponowania kwoty przeznaczonej na dofinansowanie” – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17 marca 2022 r., sygn. akt I GSK 228/22
„Przez wyczerpanie alokacji (…) nie można zatem uznać sporządzenia listy rankingowej projektów wytypowanych do dofinansowania. Ten etap postępowania nie kończy definitywnie podziału środków przeznaczonych na ten cel. Z tego względu dopiero podpisanie umów o dofinansowanie (wydanie decyzji o dofinansowanie) na łączną kwotę rozdysponowującą gwarantowane na ten cel środki pieniężne w ramach działania (poddziałania), obiektywnie daje podstawę do uznania, że zostały one wyczerpane” – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 kwietnia 2022 r., sygn. akt I GSK 568/22.
WAŻNE:
Faktyczne rozdysponowanie kwoty przeznaczonej na dofinansowanie w ramach działania/poddziałania następuję dopiero w momencie podpisania umów o dofinansowanie.
JAKIE TO MA ZNACZENIE DLA WNIOSKODAWCY?
- wyczerpanie alokacji w ramach danego naboru oznacza, iż wartość projektów, które spełniły minimalne wymogi przekracza kwotę przeznaczoną na nabór.
Projekt uzyskał wymaganą liczbę punktów lub spełnił kryteria wyboru projektów, jednak kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w konkursie nie wystarcza na wybranie go do dofinansowania.
W takiej sytuacji wnioskodawca otrzyma negatywną ocenę i będzie przysługiwał mu protest.
Od rozstrzygnięcia protestu wnioskodawcy będzie służyła skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, gdzie sąd będzie badał prawidłowość dokonanej oceny. Co w przyszłości może skutkować tym, że Wojewódzki Sąd Administracyjny skieruje sprawę do ponownej oceny, w wyniku której wnioskodawca otrzyma wyższą punktację, która umożliwi otrzymanie rekomendacji do dofinansowania.
WAŻNE:
Okoliczność braku alokacji nie może stanowić wyłącznej przesłanki wniesienia protestu.
- wyczerpanie środków w ramach alokacji na danego działanie/poddziałania programu operacyjnego oznacza, iż zawarto umowy o dofinansowanie na kwotę, która przekracza alokację na dane działanie.
Wyczerpanie alokacji w takim przypadku najczęściej występuje w ostatnim naborze w danym działaniu/poddziałaniu i dotyczy postępowania odwoławczego. Bowiem gdy na jakimkolwiek etapie procedury odwoławczej zostanie wyczerpana kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w ramach działania/poddziałania właściwa instytucja, do której wpłynął protest, pozostawi go bez rozpatrzenia, informując o tym na piśmie wnioskodawcę, pouczając jednocześnie o możliwości wniesienia skargi do sądu administracyjnego.
W takim przypadku sąd administracyjny nawet uwzględniając skargę nie może przekazać sprawy do ponownego rozpatrzenia właściwej instytucji, stwierdza jedynie, iż ocena projektu została przeprowadzona w sposób naruszający prawo.
Właściwa instytucja nie zawrze z wnioskodawcą umowy o dofinansowanie nawet jeśli projekt po zakończeniu procedury odwoławczej zostanie oceniony pozytywnie.
NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE BŁĘDY:
- brak pouczenia o możliwości wniesienia protestu, a następnie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w przypadku wyczerpania alokacji w ramach naboru/konkursu, odbiera prawo wnioskodawcy do możliwości skontrolowania prawidłowości dokonanej oceny (WAŻNE!!!);
- wyczerpanie alokacji na nabór/konkurs NIGDY nie powinno skutkować pozostawieniem protestu bez rozpatrzenia przez właściwe instytucje;
- przedwczesne uznanie wyczerpania alokacji na działanie/poddziałanie. Należy podkreślić, iż wyczerpanie alokacji obejmuje wyłącznie wartość podpisanych umów o dofinansowanie. W pojęciu wyczerpania alokacji nie mieści się wartość projektów, które znalazły się na sporządzonej liście rankingowej wniosków wskazanych do dofinansowania;
- wykazanie wyczerpania alokacji przez właściwe instytucje nie następuje na podstawie dokumentów urzędowych.
PAMIĘTAJ:
- właściwe instytucje mogą błędnie założyć, że do wyczerpania alokacji doszło, uniemożliwiając tym samym merytoryczne rozpatrzenia sprawy;
- zawsze należy zweryfikować czy faktycznie środki w danym działaniu/poddziałaniu zostały rozdysponowane,
- przeanalizuj informację o pozostawieniu protestu bez rozpatrzenia z powodu wyczerpania alokacji;
- o przysługujących środkach odwoławczych.
[1] alokacja-pamięci – definicja, synonimy, przykłady użycia (pwn.pl)
[2] ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 818)
adwokat
wspólnik zarządzający
